Gecorrigeerd (2023)

Jeanette Winterson – De nachtzijde van de rivier
(Pluim)

Ons leven is digitaal, openbaar en staat altijd aan. We volgen onze vrienden en familie overal naartoe. We hebben duizenden jaren aan kennis binnen handbereik.
We weten alles over onze wereld. Maar niets over die van hen. Wij zijn veranderd, maar onze spoken niet. Ze hebben zich simpelweg aangepast en ontwikkeld, hebben nieuwe kanalen gevonden om ons te bereiken. Ze leven in onze apps en dolen door de metaverse, net zoals ze in onze huizen en herinneringen rondspoken, steeds op zoek naar nieuwe manieren om contact te leggen.
Om met ons te leven.
Om ons eraan te herinneren.
Om ons te verleiden.
Om wraak te nemen.

Het is niet aan ons om deze verhalen te vertellen. Het zijn de verhalen van de doden – van hen die we verloren, liefhadden, zijn vergeten… en vrezen. Sommige verhalen zijn fictie, maar sommige misschien wel niet.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Annette Kehnel – We weten hoe het moet
(Atlas Contact)

Ons economisch denken over consumptie en winst dateert uit de negentiende en twintigste eeuw en voldoet niet meer voor de huidige tijd. Gelukkig ligt een andere visie om de hoek: die van ons eigen verleden. Historica Annette Kehnel maakt aan de hand van levendig vertelde voorbeelden duidelijk dat we in de Middeleeuwen suggesties voor onze toekomst vinden die verder gaan dan het najagen van winst en eigenbelang. Renaissance-architecten recycleden bouwmaterialen, voor de brug in Avignon werd crowdfunding ingezet en reparatiemarkten in Frankfurt zorgden voor een werkelijk circulaire economie. We weten hoe het moet staat vol met verhalen over delen, ruilen en duurzame handel: het is een reis naar ons verleden die je inspireert om te veranderen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Richard Osman – De laatste duivel die sterft
(Cargo)

Tijdens de kerstdagen zou je het eigenlijk rustig aan moeten doen, maar dat geldt niet voor de bejaarde leden van De moordclub (op donderdag). Vooral niet als op tweede kerstdag een uiterst waardevol, maar ook zeer illegaal, pakketje door Engeland wordt gesmokkeld en in de buurt van het seniorencomplex in Coopers Chase vermist raakt.

Het pakketje is zo ontzettend veel geld waard dat er chaos en paniek uitbreekt, en al snel vallen er slachtoffers – zelfs iemand die heel dicht bij de groep oude speurneuzen staat. Elizabeth, Ron, Joyce en Ibrahim worden tegen wil en dank betrokken bij de zoektocht, en krijgen te maken met hun meest angstaanjagende tegenstander ooit. Een moordenaar is op weg naar hen, en alles draait om de vraag: wie is de laatste duivel die sterft?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lily Graham – De vlucht uit Hamburg
(Storytel)

Hamburg, 1938. De vijftienjarige Asta en haar tweelingbroer Jurgen worden tegengehouden op weg van school naar huis. De nazi’s hebben hun ouders gevangengenomen. Naar huis gaan is geen optie. Hun enige kans op overleven is om naar Denemarken te reizen, naar een tante die ze nauwelijks kennen. Maar de reis naar de grens is gevaarlijk voor twee Joodse tieners op de vlucht. Wanneer ze gescheiden wordt van haar broer, stort Asta’s wereld in elkaar. Maar ze houdt zich vast aan de hoop dat ze hem ooit weer zal zien. Wat ze daar ook voor moet doen…

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Yoko Ogawa – Het onvergetelijke jaar van Tomoko
(Cossee)

Na haar vaders dood kan haar moeder niet meer voor Tomoko zorgen en wordt ze voor een jaar naar haar oom en tante gestuurd. Het is 1972, Tomoko is twaalf jaar en kijkt haar ogen uit: het huis waarin ze terechtkomt is een oude dierentuin. Haar nicht Mina maakt haar wegwijs en vertelt haar verhalen over de eigenzinnige inwoners. Tomoko’s oom is de vrolijke eigenaar van een fabriek die de radiumhoudende frisdrank Fressy maakt, oma Rosa heeft een vreemd, Europees accent, en de huishoudhulpen meneer Kobayashi en mevrouw Yoneda vormen een excentriek duo. En dan is er nog Mina’s beste vriend: Pochiko het dwergnijlpaard. 

Maar als het jaar vordert, ontdekt Tomoko ook een schaduwkant. Waarom zit het tapijt vol schroeiplekken van sigaretten? Waarom is oom zo vaak en lang van huis? Waarom vertelt oma Rosa niet over haar Duitse verleden? En waarom ziet Mina zo bleek? Zonder dat ze er erg in heeft, dringt een subtiele, maar moeilijk te beantwoorden vraag zich op: wat is haar eigen rol in dit huishouden? 

Gespeend van vals sentiment beschrijft Yoko Ogawa het Japanse leven in de jaren zeventig. Het onvergetelijke jaar van Tomoko is een prachtige roman over alle losse identiteiten binnen een grote familie.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Herbert Marcuse – De eendimensionale mens
(Athenaeum—Polak & Van Gennep)

In zijn beroemde studie over de kapitalistische samen­leving noemt Herbert Marcuse de moderne mens ‘een­dimensionaal’. Massamedia, reclame en management­denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’ naar goederen en bezit. Consumentisme heeft grote maatschappelijke gevolgen: het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd, niemand droomt nog van een nieuwe wereld, maar van een nieuwe koelkast.

Marcuse pleit voor de ‘grote weigering’: door zich bewust te worden van alle vormen van manipulatie kan de moderne mens zich bevrijden van zijn aangeprate verlangens.

De eendimensionale mens (1964) had veel invloed op de rebellerende studenten in de jaren zestig en zeven­tig. Het behoort tot de standaardwerken van de tweede helft van de twintigste eeuw. Nu onze tijd door digitali­sering in toenemende mate bepaald wordt door consu­mentisme, is het weer brandend actueel.

Aandacht in de media:
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/04/26/de-eendimensionale-mens-wederopstanding-van-een-vlijnscherp-pessimist-a4163159

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lander Deweer – De vergeten voettocht van Vincent van Gogh
(Atlas Contact)

Ook al is hij best een vrolijke jongen, Lander Deweer dwaalt graag over begraafplaatsen. En dan vooral over het beboste kerkhof van Korsele, het laatste protestantste dorp van Vlaanderen. Op een dag ontdekt hij dat in het meest opvallende graf van Korsele een vergeten vertrouwenspersoon van Vincent van Gogh begraven ligt: Abraham van der Waeyen Pieterszen. In de zomer van 1879 liep de toen zesentwintigjarige Van Gogh drie dagen en twee nachten om in Korsele deze schilderende dominee te ontmoeten. Hij wilde hem koste wat het kost zijn prille schetsen tonen. Was dit het moment dat Van Gogh besloot om kunstenaar te worden? Deweer besluit de voetreis van Van Gogh te reconstrueren en raakt meer en meer gefascineerd door dit in nevelen gehulde maar essen tiële puzzelstukje uit het leven van Van Gogh, net als door het merkwaardige dorp waar Pieterszen begraven ligt. Het resultaat is een even opwindend als verbluffend verhaal over ontluikend kunstenaarschap, een vergeten mentor en de laatste protestanten van Vlaanderen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mieko Kawakami – Hemel
(Podium)

In Hemel wordt een veertienjarige jongen onophoudelijk en op verschrikkelijke wijze gepest op school omdat hij een lui oog heeft. Hij verzet zich niet tegen het geweld van zijn klasgenoten, hij lijdt in stilte. De enige persoon die begrijpt wat hij doormaakt is Kojima, een meisje uit zijn klas. Want ook zij moet dagelijks het vreselijke gepest door klasgenoten ondergaan. De twee beginnen af te spreken na schooltijd en blijken een grote steun voor elkaar te zijn. Steeds dichter groeien ze naar elkaar toe. Maar wat stelt hun vriendschap nu echt voor? Want wat kan een vriendschap betekenen als die gebaseerd is op angst als gedeelde ervaring?
Teder maar scherp geobserveerd, intiem en gelaagd: Hemel is een indringende, overweldigende roman over de moraliteit van vriendschap. Een schitterend bewijs van Mieko Kawakami’s grote talent.

Aandacht in de media:
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/04/26/mieko-kawakami-het-is-niet-mijn-taak-om-te-schrijven-dat-je-gelukkig-kan-worden-van-seks-a4163151

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ivo Roodbergen – Anoush
(Thomas Rap)

Hij is al bijna zijn hele leven op de vlucht als de Afghaanse Anoush Dastgir op tienjarige leeftijd met zijn familie in het Brabantse stadje Grave terechtkomt. Vol bravoure stort hij zich in zijn nieuwe leven, maar ontsnappen aan de oorlogstrauma’s uit zijn verleden en aan de verstikkende thuissituatie blijkt onmogelijk. Voetbal wordt een uitvlucht. Op zijn zestiende stopt hij met school om een profcarrière na te jagen. Aan zijn talent en doorzettingsvermogen ligt het niet. Vele clubs, blessures en teleurstellingen later waagt hij een laatste kans op succes. Hij leent geld en reist op goed geluk naar Dubai in de hoop voor het Afghaanse nationale elftal geselecteerd te worden. Dat lukt, maar de dingen lopen wederom anders dan gepland. Twintig jaar nadat zijn familie Afghanistan ontvluchtte reist Anoush af naar een land in chaos. Niet als speler, maar als bondscoach van het nationale voetbalelftal. Zijn missie: Afghanistan weer hoop geven, het volk verbinden en het team 
voor het eerst in de geschiedenis kwalificeren voor de Azië Cup. Maar niet iedereen is blij met zijn aanstelling, de politiek blijkt een corrupt wespennest en de taliban staan op het punt de macht weer te grijpen.

Aandacht in de media:
https://www.parool.nl/ps/de-afghaanse-anoush-dastgir-schopte-het-van-vluchteling-tot-voetbalbondscoach~be4fb7ed/

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hans Boland – Lief leven
(Athenaeum — Polak & Van Gennep)

Lief leven vormt de neerslag van de grote liefde voor het land van herkomst van de auteur, Java, en zijn verliefdheid op ‘zijn jongen’, Teguh. Het resultaat bruist van stemmingswisselingen: van innige ontroering tot meedogenloze woede. Er is sprake van vredig beleden fatalisme, Lebensbejahung en vooral ook een alles relativerende humor.

Voor zuiver denken is, ook in het geval van een dwars­denker als Hans Boland, zuiver taalgebruik een eerste vereiste. Dat Boland op dat vlak onmiskenbaar talent heeft, bewijzen niet alleen zijn vertalingen van top­werken uit de Russische literatuur maar ook zijn drie romans, die hij zelf karakteriseert als ‘autobiografische verdichtsels’.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

A.N. Ryst – Bonsaibaby
(Querido)

Na een scheiding van enkele maanden keert Violetta terug naar haar woning in de stad. Lennard heeft op haar gewacht; eindelijk gaan ze praten over eigenheid, over verwachtingen, over hun voorgeschiedenis en over ijskasten – over alle obstakels, kortom, die er tussen hen waren opgerezen. Nog één keer krijgen ze de kans om bij elkaar te zijn…

Bonsai baby is een magistrale, diepgaande, verrijkende vertelling over gloed en over deemstering, spelend in een wereld tussen droom en realiteit.

Aandacht in de media:
https://www.parool.nl/kunst-media/recensie-a-n-ryst-hanteert-ook-in-bonsaibaby-vol-overgave-de-mindfuck~b53094d7/

https://www.trouw.nl/tijdgeest/mannelijk-stompzinnig-laat-snapt-de-antiheld-in-bonsaibaby-pas-hoe-hij-in-elkaar-steekt~b52292f1/

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Suzie Sheehy – De bouwstenen van alles
(Thomas Rap)

Aan het einde van de negentiende eeuw waren veel wetenschappers ervan overtuigd dat er nog maar weinig te ontdekken viel op het gebied van de natuurkunde. Toch bleven sommigen van hen op zoek gaan naar de grenzen van onze kennis over de kleinste deeltjes. De resultaten van hun creatieve experimenten vormen de basis voor ons huidige begrip van de kosmos en hebben geleid tot belangrijke technologische innovaties, zoals röntgenstraling en kernenergie. De bouwstenen van alles is een fascinerende reis langs de wetenschappers die met hun ontdekkingen onze levens wezenlijk hebben veranderd.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Joris Escher – Escher worden
(Atlas Contact)

In een negentiende-eeuwse Chinese lakdoos met ivoren puzzels vindt Joris Escher twee tekeningen van zijn oudoom, de wereldberoemde graficus M.C. Escher. De bladen hebben al minstens 90 jaar het licht niet gezien. Hij vermoedt dat deze vroege studies een sleutel vormen in de ontwikkeling van Escher als kunstenaar en begint een ontdekkingsreis naar de oorsprong van diens fascinaties. Wie was zijn oom Mauk? Hoe is hij Escher geworden? In de voetsporen van M.C. Escher wordt de lezer meegevoerd van Haarlem naar Italië, van Japan en China naar Canada, en van Spanje terug naar Baarn. Joris Escher leert zelf houtsnijden, tekent op de plaatsen waar zijn oudoom heeft getekend en vindt talloze nog onbekende verhalen, vreugdes, vriendschappen en verbanden uit Eschers leven. Door de ogen van M.C. Escher beleeft de lezer zijn ontwikkeling van jongeman tot graficus, kunstenaar en ten slotte tot de Escher die we allemaal kennen. Escher worden maakt daarmee van het genie Escher weer een aanraakbaar en feilbaar mens.

Aandacht in de media:
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/03/22/het-begon-met-die-tekening-van-mn-vader-a4160180

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Drago Jancar – Bij het ontstaan van de wereld
(Querido)

De grauwe oorlogstijd is net voorbij, het is lente en in de puber Danijel ontwaken nieuwe gevoelens wanneer naast hem de mooie jonge Lena komt te wonen. Hij kan zijn ogen niet van haar afhouden. Wie is zij? En wie zijn de twee mannen met wie zij een intieme relatie onderhoudt? Als haar liefdesverhaal na een bewogen zomer op tragische wijze eindigt, weet Danijel ‘dat alles draait om de liefde, het grote verhaal van het leven, dat zich sinds het ontstaan van de wereld in ontelbare varianten afspeelt’.

Bij het ontstaan van de wereld is een verbeeldingsrijke roman over volwassen worden, over de aard van mensen, hun passies, hun schuld­gevoel en hun nobele beslissingen – tegen de achtergrond van de Sloveense naoorlogse periode als deelrepubliek van Tito’s Joegoslavië.

Aandacht in de media: https://www.nrc.nl/nieuws/2023/05/11/de-sloveense-schrijver-jancar-laat-het-grote-leed-van-de-oorlog-samensmelten-met-het-kleine-leed-van-de-liefde-a4164450

https://www.parool.nl/boeken/sloveense-schrijver-drago-jancar-het-moet-tragisch-eindigen-anders-heb-je-geen-verhaal~b6d5ec2f/

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Edward Ashton – Mickey7
(De Bezige Bij)

Mickey7 is een Vervangbare, en maakt deel uit van een expeditie van ruimte kolonisten naar de ijsplaneet Niflheim. Hij heeft een zeer specifieke rol in het team: bij elke gevaarlijke klus met grote kans dat een expeditielid het niet zal overleven, moet Mickey7 in actie komen. Gaat hij dood, dan wordt hij opnieuw gereproduceerd met bijna al zijn herinneringen intact. 
Het is zeker geen droombaan, maar toen de allereerste Mickey het contract tekende had hij weinig opties. Schuldeisers zaten hem op de hielen en hij moest zo snel mogelijk het zonnestelsel verlaten. 

Nu, na zes keer sterven, heeft Mickey7 leren leven met de bijzondere arbeidsvoorwaarden. Hij maakt zich klaar voor een nieuwe missie, en het onvermijdelijke gebeurt: hij stort in een afgrond. Het duurt niet lang voordat Mickey8 paraat staat. Maar is Mickey7 wel echt dood? En als dat niet zo is, kunnen er twee Mickeys tegelijkertijd bestaan? 

Aandacht in de media:
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/07/13/op-deze-planeet-heeft-een-man-het-eeuwige-leven-a4169687

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .