Gecorrigeerd (2023)

Herbert Marcuse – De eendimensionale mens
(Athenaeum—Polak & Van Gennep)

In zijn beroemde studie over de kapitalistische samen­leving noemt Herbert Marcuse de moderne mens ‘een­dimensionaal’. Massamedia, reclame en management­denken scheppen een individu dat in de ban is van ‘valse verlangens’ naar goederen en bezit. Consumentisme heeft grote maatschappelijke gevolgen: het kritisch bewustzijn wordt lamgelegd, niemand droomt nog van een nieuwe wereld, maar van een nieuwe koelkast.

Marcuse pleit voor de ‘grote weigering’: door zich bewust te worden van alle vormen van manipulatie kan de moderne mens zich bevrijden van zijn aangeprate verlangens.

De eendimensionale mens (1964) had veel invloed op de rebellerende studenten in de jaren zestig en zeven­tig. Het behoort tot de standaardwerken van de tweede helft van de twintigste eeuw. Nu onze tijd door digitali­sering in toenemende mate bepaald wordt door consu­mentisme, is het weer brandend actueel.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lander Deweer – De vergeten voettocht van Vincent van Gogh
(Atlas Contact)

Ook al is hij best een vrolijke jongen, Lander Deweer dwaalt graag over begraafplaatsen. En dan vooral over het beboste kerkhof van Korsele, het laatste protestantste dorp van Vlaanderen. Op een dag ontdekt hij dat in het meest opvallende graf van Korsele een vergeten vertrouwenspersoon van Vincent van Gogh begraven ligt: Abraham van der Waeyen Pieterszen. In de zomer van 1879 liep de toen zesentwintigjarige Van Gogh drie dagen en twee nachten om in Korsele deze schilderende dominee te ontmoeten. Hij wilde hem koste wat het kost zijn prille schetsen tonen. Was dit het moment dat Van Gogh besloot om kunstenaar te worden? Deweer besluit de voetreis van Van Gogh te reconstrueren en raakt meer en meer gefascineerd door dit in nevelen gehulde maar essen tiële puzzelstukje uit het leven van Van Gogh, net als door het merkwaardige dorp waar Pieterszen begraven ligt. Het resultaat is een even opwindend als verbluffend verhaal over ontluikend kunstenaarschap, een vergeten mentor en de laatste protestanten van Vlaanderen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mieko Kawakami – Hemel
(Podium)

In Hemel wordt een veertienjarige jongen onophoudelijk en op verschrikkelijke wijze gepest op school omdat hij een lui oog heeft. Hij verzet zich niet tegen het geweld van zijn klasgenoten, hij lijdt in stilte. De enige persoon die begrijpt wat hij doormaakt is Kojima, een meisje uit zijn klas. Want ook zij moet dagelijks het vreselijke gepest door klasgenoten ondergaan. De twee beginnen af te spreken na schooltijd en blijken een grote steun voor elkaar te zijn. Steeds dichter groeien ze naar elkaar toe. Maar wat stelt hun vriendschap nu echt voor? Want wat kan een vriendschap betekenen als die gebaseerd is op angst als gedeelde ervaring?
Teder maar scherp geobserveerd, intiem en gelaagd: Hemel is een indringende, overweldigende roman over de moraliteit van vriendschap. Een schitterend bewijs van Mieko Kawakami’s grote talent.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ivo Roodbergen – Anoush
(Thomas Rap)

Hij is al bijna zijn hele leven op de vlucht als de Afghaanse Anoush Dastgir op tienjarige leeftijd met zijn familie in het Brabantse stadje Grave terechtkomt. Vol bravoure stort hij zich in zijn nieuwe leven, maar ontsnappen aan de oorlogstrauma’s uit zijn verleden en aan de verstikkende thuissituatie blijkt onmogelijk. Voetbal wordt een uitvlucht. Op zijn zestiende stopt hij met school om een profcarrière na te jagen. Aan zijn talent en doorzettingsvermogen ligt het niet. Vele clubs, blessures en teleurstellingen later waagt hij een laatste kans op succes. Hij leent geld en reist op goed geluk naar Dubai in de hoop voor het Afghaanse nationale elftal geselecteerd te worden. Dat lukt, maar de dingen lopen wederom anders dan gepland. Twintig jaar nadat zijn familie Afghanistan ontvluchtte reist Anoush af naar een land in chaos. Niet als speler, maar als bondscoach van het nationale voetbalelftal. Zijn missie: Afghanistan weer hoop geven, het volk verbinden en het team 
voor het eerst in de geschiedenis kwalificeren voor de Azië Cup. Maar niet iedereen is blij met zijn aanstelling, de politiek blijkt een corrupt wespennest en de taliban staan op het punt de macht weer te grijpen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hans Boland – Lief leven
(Athenaeum — Polak & Van Gennep)

Lief leven vormt de neerslag van de grote liefde voor het land van herkomst van de auteur, Java, en zijn verliefdheid op ‘zijn jongen’, Teguh. Het resultaat bruist van stemmingswisselingen: van innige ontroering tot meedogenloze woede. Er is sprake van vredig beleden fatalisme, Lebensbejahung en vooral ook een alles relativerende humor.

Voor zuiver denken is, ook in het geval van een dwars­denker als Hans Boland, zuiver taalgebruik een eerste vereiste. Dat Boland op dat vlak onmiskenbaar talent heeft, bewijzen niet alleen zijn vertalingen van top­werken uit de Russische literatuur maar ook zijn drie romans, die hij zelf karakteriseert als ‘autobiografische verdichtsels’.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

A.N. Ryst – Bonsaibaby
(Querido)

Na een scheiding van enkele maanden keert Violetta terug naar haar woning in de stad. Lennard heeft op haar gewacht; eindelijk gaan ze praten over eigenheid, over verwachtingen, over hun voorgeschiedenis en over ijskasten – over alle obstakels, kortom, die er tussen hen waren opgerezen. Nog één keer krijgen ze de kans om bij elkaar te zijn…

Bonsai baby is een magistrale, diepgaande, verrijkende vertelling over gloed en over deemstering, spelend in een wereld tussen droom en realiteit.

Aandacht in de media:
https://www.parool.nl/kunst-media/recensie-a-n-ryst-hanteert-ook-in-bonsaibaby-vol-overgave-de-mindfuck~b53094d7/

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Suzie Sheehy – De bouwstenen van alles
(Thomas Rap)

Aan het einde van de negentiende eeuw waren veel wetenschappers ervan overtuigd dat er nog maar weinig te ontdekken viel op het gebied van de natuurkunde. Toch bleven sommigen van hen op zoek gaan naar de grenzen van onze kennis over de kleinste deeltjes. De resultaten van hun creatieve experimenten vormen de basis voor ons huidige begrip van de kosmos en hebben geleid tot belangrijke technologische innovaties, zoals röntgenstraling en kernenergie. De bouwstenen van alles is een fascinerende reis langs de wetenschappers die met hun ontdekkingen onze levens wezenlijk hebben veranderd.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Joris Escher – Escher worden
(Atlas Contact)

In een negentiende-eeuwse Chinese lakdoos met ivoren puzzels vindt Joris Escher twee tekeningen van zijn oudoom, de wereldberoemde graficus M.C. Escher. De bladen hebben al minstens 90 jaar het licht niet gezien. Hij vermoedt dat deze vroege studies een sleutel vormen in de ontwikkeling van Escher als kunstenaar en begint een ontdekkingsreis naar de oorsprong van diens fascinaties. Wie was zijn oom Mauk? Hoe is hij Escher geworden? In de voetsporen van M.C. Escher wordt de lezer meegevoerd van Haarlem naar Italië, van Japan en China naar Canada, en van Spanje terug naar Baarn. Joris Escher leert zelf houtsnijden, tekent op de plaatsen waar zijn oudoom heeft getekend en vindt talloze nog onbekende verhalen, vreugdes, vriendschappen en verbanden uit Eschers leven. Door de ogen van M.C. Escher beleeft de lezer zijn ontwikkeling van jongeman tot graficus, kunstenaar en ten slotte tot de Escher die we allemaal kennen. Escher worden maakt daarmee van het genie Escher weer een aanraakbaar en feilbaar mens.

Aandacht in de media:
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/03/22/het-begon-met-die-tekening-van-mn-vader-a4160180

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Drago Jancar – Bij het ontstaan van de wereld
(Querido)

De grauwe oorlogstijd is net voorbij, het is lente en in de puber Danijel ontwaken nieuwe gevoelens wanneer naast hem de mooie jonge Lena komt te wonen. Hij kan zijn ogen niet van haar afhouden. Wie is zij? En wie zijn de twee mannen met wie zij een intieme relatie onderhoudt? Als haar liefdesverhaal na een bewogen zomer op tragische wijze eindigt, weet Danijel ‘dat alles draait om de liefde, het grote verhaal van het leven, dat zich sinds het ontstaan van de wereld in ontelbare varianten afspeelt’.

Bij het ontstaan van de wereld is een verbeeldingsrijke roman over volwassen worden, over de aard van mensen, hun passies, hun schuld­gevoel en hun nobele beslissingen – tegen de achtergrond van de Sloveense naoorlogse periode als deelrepubliek van Tito’s Joegoslavië.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Edward Ashton – Mickey7
(De Bezige Bij)

Mickey7 is een Vervangbare, en maakt deel uit van een expeditie van ruimte kolonisten naar de ijsplaneet Niflheim. Hij heeft een zeer specifieke rol in het team: bij elke gevaarlijke klus met grote kans dat een expeditielid het niet zal overleven, moet Mickey7 in actie komen. Gaat hij dood, dan wordt hij opnieuw gereproduceerd met bijna al zijn herinneringen intact. 
Het is zeker geen droombaan, maar toen de allereerste Mickey het contract tekende had hij weinig opties. Schuldeisers zaten hem op de hielen en hij moest zo snel mogelijk het zonnestelsel verlaten. 

Nu, na zes keer sterven, heeft Mickey7 leren leven met de bijzondere arbeidsvoorwaarden. Hij maakt zich klaar voor een nieuwe missie, en het onvermijdelijke gebeurt: hij stort in een afgrond. Het duurt niet lang voordat Mickey8 paraat staat. Maar is Mickey7 wel echt dood? En als dat niet zo is, kunnen er twee Mickeys tegelijkertijd bestaan? 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .